Alternatieven voor siliconen voor afdichting in badkamer, keuken of schrijnwerk

Het go-to afdichtingsmiddel voor het dichten van voegen of het opvullen van gaatjes in de badkamer, keuken of bij vensters is siliconenkit of acrylaatkit. Deze middelen bevatten echter vaak schadelijke stoffen. Afhankelijk van de situatie zijn er milieuvriendelijke alternatieven beschikbaar, zonder vervuilende stoffen. Deze vergelijking probeert een licht te werpen op de verschillende mogelijkheden.

De klassieke afdichtingsmaterialen

Om voegen in badkamers en keukens of tussen raam- en deurkozijnen en muren op te vullen worden meestal afdichtingsmaterialen op basis van siliconen of acrylaat gebruikt. Vooral in vochtige ruimtes is siliconenkit vaak de eerste keuze. Siliconen zijn echter gemaakt van kunststof en vormen daarom een dilemma voor milieubewuste aannemers, aangezien echte alternatieven tot nu toe nog maar beperkt beschikbaar zijn. Op plaatsen, waar geen of weinig vocht komt, kan acrylaatkit worden gebruikt.

Een heel andere mogelijkheid is om af te dichten met plinten of kozijnen, zonder dat er siliconen aan te pas komen. Op plaatsen waar slechts een kleine hoeveelheid vocht kan doordringen en dat beetje snel kan verdampen, kan het zelfs mogelijk zijn om met open voegen te werken.

Siliconenkit

Als het vocht echter in de voegen kan binnendringen en daar mogelijk schade kan veroorzaken, wordt meestal siliconenkit gebruikt. Siliconenkit werkt goed met de meeste materialen, o.a. aluminium, beton, kunststof, glas, hout of keramiek. De siliconen zijn heel elastisch, rekbaar en waterafstotend, helaas kan er niet over geverfd worden. Ze kunnen echter wel verschillende problematische hulpstoffen bevatten, zoals weekmakers, bindmiddelen, katalysators en fungiciden. Vooral de katalysator die het droogproces versnelt, is bijzonder schadelijk. Daarvoor worden namelijk vaak organotinverbindingen gebruikt. Die zijn enorm giftig en worden ervan verdacht om de vruchtbaarheid en voortplanting te bedreigen. Technisch gezien is het echter ook mogelijk om geen organotinverbindingen te gebruiken, waardoor het zeker de moeite waard is een blik te werpen op de technische fiche van het product dat je wil gebruiken.

Acrylaat- en MS-hybride afdichtingsmiddelen

Op droge plekken kunnen afdichtingsmiddelen op basis van acrylaat gebruikt worden. Dat zijn ook stroperige stoffen, meestal op dispersiebasis van polyacrylaten. Ze bevatten minder schadelijke stoffen, maar er zijn nog steeds naast het bindmiddel (polyacryl) ook minerale vulstoffen, pigmenten, water en andere hulpstoffen, zoals bijvoorbeeld fungiciden en weekmakers, in de kit verwerkt. Acrylaatkit is minder elastisch dan siliconenkit, minder beweeglijk en verliest volume wanneer het hard wordt. Ook is het maar beperkt waterafstotend. Er kan wel goed over geverfd worden en het geeft geen geur af.

Alternatieven

Ook al zijn er momenteel nog geen ecologische afdichtingsmiddelen op de markt die siliconenkit op alle vlakken kunnen evenaren, toch zijn er alternatieven die voor specifieke situaties geschikt zijn, zoals kit op basis van kurk voor bij het plaatsen van vensters en deuren. Dat afdichtingsmiddel bevat geen oplosmiddel, dempt het geluid, isoleert, ademt actief en kan overgeschilderd worden.

Om vensters te isoleren kunnen raamaansluitfolies gebruikt worden, die zich met zorgvuldige plaatsing aan de vorm van het vensterprofiel en bouwlichaam aanpassen. Voor een optimaal vochttransport kan met zogenaamde dampremmende aansluitfolies gewerkt worden, die zich aanpassen aan de vochtigheid.

Plinten, kozijnen of gewoonweg geen opvulling

Een mogelijkheid om afdichtingsmaterialen met kunststof te vermijden zijn bijvoorbeeld roestvrijstalen plinten, die in de voegen tussen de douche of badkuip en de muur aangebracht kunnen worden. Ook geëmailleerde stalen kozijnen en waterdichte vliezen kunnen een ecologische optie zijn. Beide gaan lang mee en zijn hygiënisch. Ook zijn ze gemaakt van materialen die geen voedingsbodem vormen voor schimmels, kiemen of paddestoelen. Ze zijn goed te reinigen en moeten opvallend minder of zelfs niet vervangen worden.

Verschillende materialen kunnen aan elkaar grenzen zonder dat de voegen afgesloten worden. Zo moeten bijvoorbeeld de gaten tussen de lavabo en de muur niet gesloten worden, omdat hier slechts enkele druppels water terechtkomen, die snel weer verdampen. Ook de voegen tussen de lavabo bij het toilet en de muurtegels moeten technisch gezien niet opgevuld worden.

Vaak worden de binnenhoeken van betegelde muren opgevuld met siliconen, dus tussen de muur en de vloer of tussen twee muren. In principe zou bij het bouwen van een badkamer erop gelet moeten worden dat de muren met minerale verf of verf op basis van kalk geschilderd worden. Die verven bevorderen het binnenklimaat door waterdamp op te nemen en doorheen de dag terug af te geven. Plus: hoe minder betegeling, des te minder siliconenkit gebruikt moet worden.

Slotsom

Nog altijd is siliconenkit voor bepaalde uiteinden de meest geschikte oplossing. Daarbij mag niet vergeten worden, dat het slechts voor een beperkte periode een propere oplossing vormt. De voegen moeten in ieder geval regelmatig nagekeken worden. Er kunnen scheuren in komen, vooral in de eerste jaren doordat de vloer zich zet, en kunnen zo snel beginnen schimmelen. Ze moeten daarom altijd afgedroogd worden en de badkamer moet voldoende verlucht worden. Verder zijn er ook alternatieve producten die in aanmerking komen en spannende nieuwe plannen en ideeën om de schadelijke stoffen in afdichtingsmiddelen te verminderen in de toekomst.